Cursus Ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en adolescenten

We zijn momenteel bezig met de herontwikkeling van deze cursus. De verwachting is dat de eerstvolgende uitvoering in het late voorjaar van 2026 zal plaatsvinden.Wil je op de hoogte blijven van het nieuwe programma? Schrijf je dan in via de knop ‘Op de hoogte blijven’ aan de rechterzijde. Zo word je geïnformeerd zodra er meer bekend is over het vernieuwde programma en de geplande uitvoeringen.

Post-HBO cursus over het herkennen van ontwikkelingsbedreigingen bij kinderen, jongeren en verstandelijk beperkten.
Herken je dit? Je ziet dat er iets met een kind is; ouders er vragen over hebben, maar dat je niet goed weet in welke richting je het moet zoeken? Als gedragswetenschapper of andere jeugdzorg- of onderwijsprofessional krijg je vaak de vragen zoals: Is het gedrag van mijn kind wel normaal?

In deze cursus leer je gericht kijken naar de ontwikkelingsvragen van kinderen en ouders. In elke levensfase van een kind, tot aan volwassenheid, spelen andere mogelijke ontwikkelingsproblematieken.

In deze cursus bekijk je de mogelijke ontwikkelingsproblematieken per levensfase. Je begint met het jonge kind, waarna je kijkt naar het schoolgaande kind, de adolescent en naar mensen met een licht verstandelijke beperking.

Je kijkt in deze cursus naar mogelijke problematieken die zich voor kunnen doen terwijl een kind opgroeit. Je leert over risico- en beschermende factoren, over wat ‘normaal’ en wat ‘afwijkend is’. Ook kijk je naar de mogelijkheden voor ondersteuning en begeleiding van kinderen of jongeren met ontwikkelingspsychopathologie.

De cursus ‘Ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en jeugdigen’ haalt veel verschillende ontwikkelmomenten en ontwikkelingsproblemen aan. Je leert dus meer, of herhaalt, de algemene ontwikkeling van een kind richting volwassenheid. Het is niet zo dat bij elk van deze ontwikkelmomenten of -problemen (alle) mogelijke diagnostiek- of behandelopties kunnen worden besproken. Hiervoor is de tijd te kort.

Lees een interview met de OPTC docenten, over ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en adolescenten ‘Breed kijken naar wat er achter het gedrag schuil kan gaan’

Kernpunten:

• leer gerichter psychische problematiek bij kinderen onderkennen;
• ken het verschil tussen de normale ontwikkeling en psychische stoornissen: het verschil tussen ‘normaal’ en ‘afwijkend’;
• herken de risicofactoren die een kind (in zijn omgeving) bedreigen en schat de gevolgen hiervan in;
• up-to-date kennis die aansluit bij vragen die je hebt vanuit jouw praktijkervaring.

Prijs inclusief:

• toegang tot de online leeromgeving van PAO;
• uitgebalanceerde mix van klassikaal, online en informeel leren (blended learning);
• geaccrediteerd certificaat;
• exclusief boeken.

Studiebelasting:

• Klassikale uren | 36 uur
• E-learning | 1,75 uur
• Zelfstudie | 60 uur

Bijeenkomst 1 en 2: Ontwikkelingspsychopathologie voor het jonge kind
• Visie op ontwikkeling
• Zwangerschap en ontwikkeling van het ongeboren kind
• Ontwikkelingstaken van het jonge kind
• Ouderschapstaken
• Effecten van omgevingsfactoren: risico- en protectieve factoren
• Voeding- en eetproblemen
• Zindelijkheidsproblemen
• Vroege signaleren van bekende ontwikkelingsstoornissen, waaronder ADHD en ASS
• De basis van psychopathologie van het jonge kind
• Regulatieproblemen en vroege signalering van ADHD
• Veilige en onveilige hechting en trauma
• Autismespectrumstoornissen
• Ouderschapsfactoren in relatie tot specifieke opvoedingsbehoefte

Bijeenkomst 3: Ontwikkelingspsychopathologie in de basisschoolleeftijd
• Voor en nadelen van het gebruik van de DSM-5
• Normale en afwijkende ontwikkeling
• Risico- en protectieve factoren
• Angst en angststoornissen (gegeneraliseerde angststoornis, fobieën, separatieangst, selectief mutisme)
• Magisch denken en obsessief-compulsieve en gerelateerde stoornissen
• Trauma en stressorgerelateerde stoornissen
• Prikkelbaarheid en stemmingsstoornissen

Bijeenkomst 4: Ontwikkelingspsychopathologie in de basisschoolleeftijd en adolescentie
• Aandachtstekort-/hyperactiviteitsstoornissen
• Autisme
• Tics en ticstoornissen
• Gedragsproblemen en gedragsstoornissen
• Ontwikkelingstaken adolescentie
• Opvoedingsopgaven ouders
• Somatisch onverklaarde lichamelijke klachten
• Middelgebruik bij jongeren (incl. gameverslaving)

Bijeenkomst 5: Ontwikkelingspsychopathologie in de adolescentie
• Verschillende modellen van denken over psychopathologie
• Trauma
• Angst
• Stemming
• Suïcidaliteit en automutilatie
• Psychotische stoornissen
• Automutilatie
• Eetstoornissen
• Effecten van omgevingsfactoren op de ontwikkeling, waaronder KOPP
• Bedreigde persoonlijkheidsontwikkeling
• Dit alles benaderd vanuit verschillende contexten: biologie, persoon, gezin, school, leeftijdsgebonden en cultuur

Bijeenkomst 6: Ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en gezinnen met LVB
• Wat is LVB?
• Verdieping ten aanzien van de kenmerken
• Bijkomende problematieken
• Opvoeding, ouderschap en LVB
• LVB in de praktijk: signalering, communicatie en benadering

Werkwijze
Tijdens de cursusdagen staat de koppeling tussen theorie en praktijk centraal.
Je krijgt tijdens de cursusdagen veel nieuwe kennis en inzichten. Maar zonder dat je deze leert toepassen in jouw praktijk, is dit weinig relevant.

Daarom is er veel aandacht voor de praktische toepassing, aan de hand van videomateriaal, rollenspelen en opdrachten. Je leert gesprekstechnieken hanteren en observaties uitvoeren.
Bij elke module (het jonge kind, het schoolgaande kind, de adolescent en LVB) lever je een casus aan.

Ter voorbereiding op de cursusdag lees je literatuur en maak je de opdrachten in de online leeromgeving.

Literatuur
We laten je ruim voor de startdatum van de cursus via onze online leeromgeving weten over welke boeken je moet beschikken. Naast de aan te schaffen literatuur vind je in de online leeromgeving ook eventuele aanvullende artikelen, het cursusprogramma en voor elke bijeenkomst de voorbereidende opdrachten.

Ben je als hbo- of wo-professional betrokken bij de ontwikkeling van kinderen? Werk je bijvoorbeeld als gedragswetenschapper, jeugdzorgwerker, leerkracht, zorgcoördinator, maatschappelijk werker of praktijkondersteuner? Werk je als professional bij Veilig Thuis, een jeugdteam, MEE of Bureau jeugdzorg? Dan is deze cursus een goede (opfris)cursus voor jou.

We gaan ervan uit dat je, vanuit je vooropleiding op de hoogte bent van de ontwikkelingspsychologie van een kind. Dit betekent dat je weet welke ontwikkelingsfasen een kind doorloopt en welke ontwikkelingstaken en opvoedvaardigheden hierbij horen. Met andere woorden: je weet hoe een ‘normaal’ kind zich ontwikkelt. De cursus is een opfrissing van de basiskennis.