Cursus Psychodiagnostiek bij kinderen en jeugdigen

Postacademische cursus met focus op het gehele diagnostische proces
Diagnostiek is meestal een kerntaak voor psychologen en orthopedagogen. In de postmasteropleidingen, tot bijvoorbeeld NIP Kind¬ en jeugdpsycholoog of van het SKJ, neemt diagnostiek dan ook een centrale plaats in.

In deze cursus ligt het accent op het oplossen van gedrags- en leervraagstukken bij kinderen en jongeren van 4 /m 18 jaar. Je leert meer over het diagnostisch proces, van intake tot adviesfase, over de procedure van handelingsgerichte diagnostiek (HGD). Daarna gaan we in op de diagnostiek van specifieke thema’s.

In de eerste dagen hebben we veel aandacht voor het afnemen van onderzoek, het opstellen van hypotheses en het interpreteren van onderzoeksresultaten.
Daarna krijg je een generalistische verdieping op: intelligentie, neuropsychologisch onderzoek, sociaal-emotionele ontwikkeling en leerstoornissen (lees- en rekenproblemen). Per domein leer je meer over de belangrijkste diagnostische instrumenten en over hoe je deze bewust inzet.

Tot slot leer je meer over de verwerking van onderzoeksresultaten, over verslaglegging en (over) gespreksvoering met ouders.

Centraal staat de ontwikkeling van jouw professionele houding en attitude. Dit doen we door je nieuwe kennis op te laten doen, maar vooral ook door veel te oefenen, met casuïstiek vanuit de docent, maar vooral ook met je eigen casuïstiek. Zo heb je na het volgen van de cursus een brede theoretische én praktische basis voor de diagnostische beroepspraktijk.

• vorm een brede basis van diagnostische kennis en vaardigheden voor de beroepspraktijk
• het gehele diagnostische proces hanteren: van aanmelding tot advies/rapportage
• aandacht voor intelligentie, neuropsychologie, leer- en gedragsproblemen
• leren uitvoeren van handelingsgerichte diagnostiek
• blended en praktijkgericht onderwijs; flexibele online voorbereiding zodat je klassikaal veel kan oefenen

Prijs inclusief:

• toegang tot de online leeromgeving van PAO;
• uitgebalanceerde mix van klassikaal, online en informeel leren (blended learning);
• geaccrediteerd certificaat.

Studiebelasting:

• Klassikale uren | 50 uur
• E-learning | 16 uur
• Zelfstudie | 56 uur

Dag 1: Intake, inventariseren van klachten en vragen Strategiefase, de praktijk van ordenen van gegevens

• kennismaken met het praktijkmodel van handelingsgerichte diagnostiek (HGD);
• relevante informatie verzamelen van ouders, school en kind;
• intakevragen uitbreiden met wensen, verwachtingen en attributies;
• aanmeldingsgegevens ordenen via clustering;
• de rol kennen van de omgeving naast kindfactoren;
• aanmeldingsklachten omzetten in onderzoeksvragen en de ernst in kaart brengen.

Dag 2: Onderzoeksfase, de praktijk van diagnostiek

• relevante hypotheses selecteren en vormen;
• het onderzoeksproces scherper maken, door begrippen te expliciteren en toetsingscriteria te bepalen;
• kennis over het kiezen van de onderzoeksmiddelen;
• de rol van kwantitatieve en kwalitatieve informatie op waarde schatten.

Dag 3: Indiceringsfase, van diagnostiek naar adviseren Adviesfase, de praktijk van diagnostiek en rapportage

• • heldere en juiste conclusies trekken uit onderzoeksmateriaal;
• van conclusie tot een totaalbeeld en integratie van alle gegevens komen;
• oefenen met het integreren van onderzoeksresultaten tot een integratief beeld;
• vanuit je bevindingen concrete en haalbare adviezen opstellen.

Dag 4: Intelligentie­-onderzoek

• algemene kennis over het begrip intelligentie en intelligentietests;
• uitgebreide kennismaking met de intelligentietest WISC­VNL;
• kennis over zowel de afname als de interpretatie van de verschillende indexen, zodat je in staat bent resultaten van deze intelligentietest adequaat te interpreteren;
• de verschillen en overeenkomsten tussen de WISC-VNL (, WPPSI­ IVNL , WAIS ­IVN.) en andere intelligentie- en ontwikkelschalen, zoals SON 6-40, Bayley III nl, Rakit 2 en IDS 2
• je kritisch verhouden tot de inzet van intelligentietests: waarom, welke, wanneer en hoe dit aansluit bij handelingsgericht werken.

Dag 5: Neuropsychologisch onderzoek  

• kennismaking met neuropsychologisch onderzoek bij kinderen en jeugdigen;
• kan je vragen beantwoorden als: Wanneer is neuropsychologisch onderzoek geïndiceerd? Wat is het doel van neuropsychologisch onderzoek? Wat zijn neurocognitieve functies van kinderen? Welke tests kunnen we inzetten om meer zicht te krijgen op de neuropsychologische functies en hoe interpreteren we de uitslagen vervolgens
• oefenen met neuropsychologisch onderzoek;
• basisvaardigheden en basiskennis om aan de slag te gaan met neuropsychologisch onderzoek.

Dag 6: Onderzoek naar de sociaal­-emotionele ontwikkeling

• kennismaking met diverse onderzoeksmethoden en gerelateerde onderzoeksmiddelen die worden gebruikt bij het in kaart brengen van de sociaal­emotionele ontwikkeling;
• kennis over kernbegrippen van de sociaal-emotionele ontwikkeling;
• inzicht in de rol en het belang van het systeem bij sociaal-emotionele ontwikkeling en mogelijke problemen hierin;
• weloverwogen besluiten kunnen nemen over welke middelen je inzet bij onderzoek naar de sociaal-emotionele ontwikkeling en kun je resultaten hieruit interpreteren;
• je bewuster zijn van jouw eigen rol als diagnosticus en de ‘bril’ die jij op hebt bij het analyseren van een cliënt in zijn systeem;
• kritisch kunnen kijken naar eigen casuïstiek: welke sociaal-emotionele problemen kunnen er spelen, hoe breng je dat in kaart én welke handelingsadviezen kun je dan geven?

Dag 7: Diagnostiek van leerstoornissen  

• kennis van de leerstoornissen dyslexie (lees- en spellingstoornis) en rekenproblemen of dyscalculie;
• weten wanneer je onderzoek naar leerstoornissen geïndiceerd is;
• welke variabelen met welke middelen onderzocht kunnen worden en hoe je onderzoeksresultaten hiervan interpreteert;
• welke criteria voldaan moet worden om van een leerstoornis te spreken;
• adequater signaleren;
• welke stappen je moet nemen in onderzoek naar dyslexie en dyscalculie.

Dag 8: Verslaglegging & wettelijke kaders

• algemene uitgangspunten bij het schrijven van een onderzoeksverslag;
• kennis over wettelijke kaders over verslaglegging en dossiervorming;
• weten wat er door NVO en NIP verwacht wordt dat je beschrijft per fase;
• ouders, kind en school in begrijpelijke taal schriftelijk informeren
• oefenen met het voeren van een adviesgesprek.

Werkwijze
Deze cursus bestaat uit 8 klassikale cursusdagen.
Ter voorbereiding op elke cursusdag lees je literatuur, en doorloop je een e-learning. De inhoud van de e-learning wisselt per dag: de ene keer bekijk je een webinar, de andere keer een theoriepresentatie. Ook stel je jouw persoonlijke leerwensen op.

De klassikale cursusdagen bestaan altijd uit een afwisseling van plenaire, interactieve verdieping op de theorie en het oefenen van vaardigheden, de fases van HGD, en analyseren, interpreteren en bespreken van onderzoeksmateriaal. Dit doen we aan de hand van casussen vanuit de docent en jouw eigen ingebrachte casuïstiek.

Na de bijeenkomsten ga je in jouw praktijk aan de slag met het geleerde, door de toepassingsopdrachten. Zo maak je direct de koppeling naar jouw eigen werkpraktijk.

Aan het eind van de cursus maak je een eindopdracht, aan de hand van een casus die je van de docent krijgt. Je schrijft een samenvatting met integratief beeld, adviezen en een reflectie. Hierin verwerk je alles wat terugkwam in de cursus, zowel de HGD als de domeinspecifieke kennis die je opdeed.

Reken op ongeveer 8 uur voorbereiding per cursusdag (literatuur en geaccrediteerde e-learning) en bovendien 4 uur voor de eindopdracht.

Literatuur
We laten je ruim voor de startdatum van de cursus via onze online leeromgeving weten over welke boeken je moet beschikken. Naast de aan te schaffen literatuur vind je in de online leeromgeving ook eventuele aanvullende artikelen, het cursusprogramma en voor elke bijeenkomst de voorbereidende opdrachten.

De cursus is geschikt is voor universitair afgestudeerde (ortho)pedagogen en (ontwikkelings)psychologen werkzaam in de jeugdzorg, jeugd GGZ of het onderwijs. De cursus past voor beginnende diagnostici danwel cursisten die hun kennis willen opfrissen. Een universitaire achtergrond is vereist. Enige ervaring in de diagnostiek is een pré, maar niet noodzakelijk. Wel wordt er van je verwacht dat je eigen casuïstiek kunt inbrengen voor de intervisie.