Cursus Autismespectrumstoornissen bij kind en jeugd

Postacademische cursus signaleren, diagnostiek en begeleiding bij autisme / ASS

De laatste jaren is het denken over autismespectrumstoornissen (ASS) enorm in beweging en veranderd. Dankzij wetenschappelijk onderzoek en dankzij de ervaringsverhalen van de mensen met een ASS zelf.

Een ASS zit veel meer aan de binnenkant en is regelmatig aan de buitenkant meer verborgen, zeker bij kinderen en jongeren met een goede intelligentie en bij meisjes. Om een ASS te herkennen en vast te kunnen stellen wordt daarom een meer genuanceerde kijk op de gedragskenmerken van ASS gevraagd. Waarbij kennis over de verscheidenheid en meer subtiele uitingsvormen, inclusief de verschillen tussen jongens en meisjes, en de impact van camoufleren een belangrijke basis vormen. Ook om op een andere manier vragen te kunnen stellen waarmee belangrijke informatie voor de (differentiaal) diagnostiek kan worden verkregen.

Daarbij zorgt het kennen van de onderliggende cognitieve modellen bij ASS voor een beter begrip van binnenuit, zowel voor de persoon met een ASS zelf als voor zijn of haar omgeving. Inmiddels kennen we naast de meer traditionele modellen als Theory of Mind en Centrale Coherentie ook nieuwe cognitieve modellen als de Predictive Coding Theorie en HIPPEA.

Het zijn deze nieuwe, meer genuanceerde en verdiepende inzichten over ASS die leiden tot andere visies over passende interventies en die (nieuw) perspectief bieden voor kinderen en jongeren met een ASS en hun gezinnen. Zo is in de behandeling en begeleiding meer het accent komen te liggen op het van binnen naar buiten werken: van inzicht geven in ASS en de eigen identiteitsontwikkeling naar het behandelen van co-morbide stoornissen en leren van (sociale en communicatieve) vaardigheden. En is er steeds meer aandacht voor welbevinden en emotionele draagkracht.

Naast behandeling of begeleiding van het individu is het belangrijk om in de behandeling tegelijkertijd oog te hebben voor het gezin en het perspectief van de ouders. Een ASS treft namelijk niet alleen het kind, maar het hele gezin. Soms is sprake van een ouder of ouders met een ASS, wat zowel het opvoederschap als de ouderbegeleiding op een eigen wijze zal inkleuren.

In deze cursus komen alle genoemde thema’s aan bod. Met de nieuw opgedane kennis en vaardigheden op het gebied van de beeldvorming, diagnostiek, behandeling en begeleiding kun jij vervolgens hét verschil maken voor kinderen en jongeren met een ASS en voor hun omgeving.

Lees ook het interview met Birgitta Kox over autisme en angst: Autisme en angst.

Kernpunten:

• Een verdiepende en meer genuanceerde kijk op ASS.
• State of the art kennis en vaardigheden.
• Een brede scope aan thema’s binnen het centrale thema van ASS: van herkennen en signaleren tot diagnosticeren en behandelen en begeleiden van kind/jongere én ouders/gezin.
• Een optimale verbinding tussen theorie en praktijk door de inbreng van eigen casuïstiek van cursisten, voorbeelden uit de praktijk en beeldmateriaal.
• De docent is én wetenschappelijk én praktijk gericht en generalist binnen het specialisme ASS.

Prijs inclusief:

• toegang tot de online leeromgeving van PAO
• uitgebalanceerde mix van klassikaal, online en informeel leren (blended learning)
• geaccrediteerd certificaat
• uitgebreide lunch

Dag 1 Autismespectrumstoornissen in beeld: gedrag en cognitie (informatie verwerken)

• Verdiepend en genuanceerd kijken naar ASS bij kinderen en jongeren;
• Beter en meer verborgen en vrouwelijke uitingsvormen van ASS herkennen.
• State of the art kennis over de onderliggende cognitieve modellen bij ASS (Theory of mind, Centrale Coherentie, Predictive Coding theorie en HIPPEA).
• ASS gedrag van binnenuit leren begrijpen;
• Het kunnen uitleggen en voor hen kunnen vertalen van ASS gedrag aan ouders (en kinderen en jongeren zelf);

Dag 2 Diagnostiek en ASS: onderzoek en beeldvorming – differentiaal diagnostiek en co-morbiditeit

• Leren om in staat op gedragsniveau de kenmerken van ASS te duiden en te onderscheiden van andere ontwikkelings- en psychiatrische stoornissen;
• Kennis over en inzicht in de verschillen en overeenkomsten tussen ASS en de meest belangrijke differentiaal diagnostische en co-morbide beelden bij ASS;
• Leren om op een meer verdiepende wijze vragen te stellen waarmee voor de (differentiaal) diagnostiek belangrijke informatie kan worden verkregen;
• Meer zicht op de aandachtspunten en valkuilen bij diagnostisch onderzoek naar ASS.

Dag 3 Interventies: van therapeutische psycho-educatie naar behandelen van co-morbide stoornissen en leren van (sociale en communicatieve) vaardigheden. Met context leren en socratische gespreksvoering als uitgangspunt

• Meer zicht krijgen op het afwegingsproces richting een meest passende interventie voor een kind/jeugdige met een ASS;
• Het kunnen maken van meer onderbouwde keuzes bij het bepalen van de meest passende interventie en kun je behandeldoelen gerichter formuleren;
• Kennis over en inzicht in het op therapeutische wijze bieden van psycho-educatie bij ASS;
• Jouw kennis over en vaardigheden in het ‘context leren’ en de socratische dialoog vergroten;
• Beter in staat zijn om de behandeling niet alleen op inhoud, maar ook qua uitvoering aan te passen aan de ASS.

Dag 4 Autismespectrumstoornissen in het gezin en ouderbegeleiding

• Kennis over en inzicht in de invloed van een ASS bij een kind en/of de ouder(s) op het ouder- en opvoederschap, het gezin en de gezinsrelaties;
• Meer zicht op de kwetsbaarheden en kwaliteiten van ouders met een ASS;
• Het beter kunnen toepassen van diverse therapeutische uitgangspunten, die de basis vormen voor ouderbegeleiding in gezinnen met een kind (en of ouders) met een ASS;
• Je basisvaardigheden voor het bieden van ouderbegeleiding in gezinnen met een ASS vergroten.

Werkwijze
Ter voorbereiding op de cursusdagen lees je literatuur, beantwoord je zelftest- en discussievragen, bereid je eigen casuïstiek voor én blik je terug op dat wat je geleerd hebt tijdens de vorige cursusdag.
Bovendien stel je, om jouw eigen focus tijdens de cursus te bepalen, ter voorbereiding op de eerste cursusdag, jouw persoonlijke leerdoelen op.
De cursusdagen kennen een herkenbare opbouw, waarin theorie en praktisch bezig zijn elkaar afwisselen. We nemen je mee door de theorie door middel van interactieve inleidende presentaties geïllustreerd met praktijkvoorbeelden en beeldmateriaal. Daarna gaan we, in subgroepen of plenair, oefenen met dat wat uit de theorie bleek. Dit doen we altijd aan de hand van casuïstiek, die veelal door jou zelf wordt ingebracht.
Houd rekening met een tijdsinvestering van ongeveer 7-8 uur per cursusdag, inclusief literatuurstudie en online opdrachten.

Literatuur
We laten je ruim voor de startdatum van de cursus via onze online leeromgeving weten over welke boeken je moet beschikken. Naast de aan te schaffen literatuur vind je in de online leeromgeving ook eventuele aanvullende artikelen, het cursusprogramma en voor elke bijeenkomst de voorbereidende opdrachten.

Psychologen en pedagogen werkzaam in onder andere de gespecialiseerde GGz, basis GGz, jeugdhulp (niet GGz), jeugdbescherming, zorg voor mensen met een verstandelijke beperking, onderwijs of het sociale domein (bijvoorbeeld wijkteam) die werken met een (vermoeden van een) autismespectrumstoornis.

Begeleid of behandel je (jong)volwassenen óf mensen met een verstandelijke beperking met autisme? Wil je meer handvatten om deze begeleiding te optimaliseren? Wil je daarnaast deze kennis vanuit een coördinerende rol delen met collega’s? Kijk dan eens naar de cursus ‘Begeleiding van (jong)volwassenen met autisme’ en ‘Autisme bij mensen met een verstandelijke beperking’.