Psychotrauma Opleiding VCT Expert Kind en Jeugd

Oorspronkelijk ontwikkeld voor de behandeling van de Borderline persoonlijkheidsstoornis, wordt schematherapie vanwege de positieve resultaten tegenwoordig ook toegepast in de forensische psychiatrie, de ambulante zorg, bij hardnekkige problematiek die na de eerstelijns zorg blijft terugkeren, en ook steeds meer in de eerstelijns GGZ zelf. Schematherapie is in de jaren ‘90 ontwikkeld door Jeffrey Young, een leerling van Aaron T. Beck, de ontwikkelaar van de cognitieve gedragstherapie. Bij hardnekkige problematiek bleek de cognitieve therapie, gebaseerd op de theorie dat je manier van denken invloed heeft op je gevoel en dus ook op je gedrag, echter onvoldoende effect te hebben. Mensen begrepen hun klachten wel, maar gevoelsmatig veranderde er niets. Young heeft allerlei technieken op het gebied van handelen, voelen en denken onderzocht en de technieken die werken, samengevoegd tot zijn schematherapie.

De gezonde volwassen kant versterken

‘Schematherapie gaat er vanuit dat de oorzaak van persoonlijkheidsproblemen in de vroege jeugd ligt. Maar, zegt vervolgens dat daar wat aan is te doen. Door de gezonde volwassen kant in zichzelf te versterken, kunnen mensen hun eigen ouder worden. Dat zie ik tijdens de therapie ook gebeuren. Daarnaast biedt de therapie een mooie, begrijpelijke taal in de omgang met cliënten en voor samenwerking in multidisciplinaire teams.’

Onbewust sturende disfunctionele jeugdherinneringen

Het fundament van schematherapie wordt gevormd door de vroege jeugdherinneringen die verankerd zijn in ons brein en voor een groot deel onbewust ons functioneren beïnvloeden. ‘Die herinneringen zijn verantwoordelijk voor de schema’s; de vaste patronen en overlevingsstrategieën die zorgen voor persoonlijkheidsproblemen bij volwassenen. Deze schema’s ontstaan wanneer de basisbehoeftes, die ieder kind heeft, niet voldoende worden vervuld.’

Bescherming met zelfopoffering

‘Veilige hechting, momenteel een actueel onderwerp in de psychotherapie, is de belangrijkste van de vijf. Onvoldoende vervulling van deze basisbehoefte, maakt het moeilijker de andere vier basisbehoeften voldoende te vervullen. Schema’s die bij de eerste basisbehoefte horen zijn bijvoorbeeld wantrouwen, verlatingsangst. Een kind met een depressieve moeder zal er alles aan doen om het zijn moeder naar de zin te maken zodat het voor hemzelf ook prettig is. Zelfopoffering of onderwerping is voor hem de manier om zijn eerste basisbehoefte te vervullen en zich te beschermen. Ook later als volwassene.’

Direct impact ervaren

‘Veel psychotherapeuten moeten erg wennen aan deze oefeningen, omdat ze in hun dagelijks werk vooral verbaal zijn ingesteld. Tijdens de cursus Schematherapie, waarin we veel van deze oefeningen gaan doen, merk ik echter dat, als cursisten eenmaal de drempel over zijn, erg verrast zijn door het resultaat. Ze zien en ervaren direct de impact.’