‘De overname van de CELEVT Trauma Academie door PAO Psychologie is in mijn ogen een grote stap vooruit voor de docenten, het vakgebied en de ontwikkeling van de kennis rondom de behandeling van Vroegkinderlijke Chronische Traumatisering (VCT).’ Aan het woord is Martijne Rensen, oprichter en tot voor kort directeur van de Trauma Academie. De academie ontwikkelde en organiseert drie gespecialiseerde psychotrauma-opleidingen van een jaar, en nascholing op dit gebied. De opleidingen gaan uit van een vernieuwende en vooral effectieve integrale behandeling van deze ernstige vorm van traumatisering. Vanaf juli 2022 gaat de CELEVT Trauma Academie verder onder de naam PAO Trauma Academie. Voor Margriet Wensink, directeur van PAO, is de overname een natuurlijke en logische aanvulling op het bestaande aanbod van PAO . ‘Het kwam via via op het pad van PAO. We hebben verschillende gesprekken gevoerd en dat klikte. De overname geeft PAO een hele mooie verbreding van de thema’s die we aanbieden.’
‘Vroegkinderlijke Chronische Traumatisering is een belangrijk thema binnen de ggz en ontwrichtend voor iemand die dit met zich meedraagt’, stelt Margriet. Je kunt het niet zien als een losstaande traumatische gebeurtenis. De opleidingen die de Trauma Academie op dit vlak aanbiedt zijn vernieuwend en effectief omdat de academie een behandeling voorstaat waarin het goede van verschillende therapievormen wordt gecombineerd. De scheidslijnen die vaak tussen verschillende soorten behandelmethoden in staan, zoals EMDR, cognitieve gedragstherapie, lichaamsgerichte therapie en andere vaktherapieën als lichaamsgerichte- en bewegingstherapie en interpersoonlijke neuropsychologie, worden doorbroken.’
Martijne: ‘Bij mensen die in hun jeugd langdurig en ernstig mishandeld, verwaarloosd of misbruikt zijn, gaat er vooral iets fout in de breinontwikkeling en de neurofysiologie. Dat betekent dat deze mensen op latere leeftijd een hele grote kans hebben op vaak samenhangende psychische, fysieke en sociale problemen. Wat deze mensen nodig hebben is een langer durende behandeling waarin deze verschillende problemen kunnen worden aangepakt. Dat vraagt om een combinatie van verschillende vormen van therapie en tijd om eerst te stabiliseren en dan te werken aan de verwerking van de traumatisering. Herstel is heel goed mogelijk. Maar omdat de gevolgen van deze vorm van traumatisering zo ernstig zijn voor het brein en het lichaam, wat ook zijn weerslag heeft op de manier waarop iemand reageert op anderen en ernstige vaak meervoudige traumagerelateerde psychische klachten ontwikkelt, is tijd nodig.’
De belangrijkste elementen die in de opleidingen van de Trauma Academie steeds weer terugkomen zijn de verschillende vormen van therapie die je kunt toepassen, een fasegerichte benadering en het belang van de therapeutische relatie; hoe kun je het contact met de cliënt goed behouden? Martijne: ‘Hechtingsproblematiek speelt daarbij een grote rol. Mensen met vroegkinderlijk trauma kunnen vaak moeilijker contact maken, wantrouwend zijn en zich in de steek gelaten voelen. Dat zijn hele normale reacties op wat ze hebben meegemaakt in hun jeugd, maar in het contact met anderen en in een therapeutische relatie is dat lastig. Daar besteden we veel aandacht aan.’
Het resultaat van de aanpak waar de Trauma Academie voor staat is dat mensen na één tot anderhalf jaar al beter functioneren. Nadat de therapie vordert en kan worden afgerond, blijkt uit onderzoek dat veel klachten sterk verminderen of nagenoeg verdwenen zijn’, legt Martijne uit. ‘Je kan niet zeggen dat iemand die zo’n jeugd achter de rug heeft, huppelend door het leven gaat, maar uit onderzoek blijkt dat de psychische en traumatische klachten zo goed als verleden tijd zijn, de somatische klachten zijn stukken minder of verdwenen, de arbeidsuitval is nadrukkelijk verminderd en het sociaal functioneren gaat veel beter. Kortom het is een hele effectieve therapievorm.’
Op zich is de aanpak van de Trauma Academie volgens Martijne niet nieuw. ‘De wetenschappelijk onderbouwde kennis bestaat al heel lang. Het probleem was alleen dat deze kennis weinig verspreid werd, dus niet toegankelijk was voor behandelaren. Dat de kennis door de Trauma Academie is vertaald in een opleiding is wel nieuw.’
Voor Martijne die binnenkort 69 wordt, was de oprichting in 2018 van de Trauma Academie een van haar vele initiatieven om het kennisniveau op het vakgebied van Vroegkinderlijke Chronische Traumatisering te verbeteren en de behandeling meer toegankelijk te maken binnen de ggz. ‘Daar aandacht voor vragen doe ik al heel lang. In eerste instantie heb ik dat gedaan binnen het kader van maatschappelijk ondernemen. Ik heb de stichting LCVT opgericht met daaraan verbonden de Top Referente Traumacentra [TRTC]. Verder heb kwaliteitsinstituten, koepelorganisaties, de regering, de Tweede Kamer schriftelijk benaderd. Ik kreeg vaak keurig antwoord met soms zelfs de toezegging van een verbeterslag. Ook zijn er tien jaar terug rapporten verschenen van de Gezondheidsraad dat het kennisniveau en de opleidingen verbeterd moesten worden. Denk aan het rapport Behandeling van de gevolgen van kindermishandeling. In 2019 verscheen in opdracht van de Landelijke stuurgroep wachttijden ggz nog de Rapportage Onderzoek specifieke cliëntgroepen bij aanpak wachttijden ggz. Daarin zijn specifiek verbeterpunten opgenomen op het gebied van kennis en opleiding ten aanzien van Vroegkinderlijke Chronische Traumatisering. Het heeft helaas allemaal weinig tot niets opgeleverd. Met nog steeds als doel het kennisniveau voor het behandelen van deze groep mensen volgens evidence-based richtlijnen te verbeteren, heb ik uiteindelijk de Trauma Academie opgericht.’
Het was voor Martijne zoeken naar hoe zo’n opleiding er dan uit zou moeten zien. Want er was in Nederland en daarbuiten geen goed voorbeeld voorhanden waarop voortgeborduurd kon worden. ‘Ik kom niet uit de onderwijssector maar had gelukkig wel een groot netwerk met vooraanstaande experts op dit gebied om mij heen. Zij behoren tot de top op dit vakgebied in Nederland en daarbuiten, en hebben goed met mij meegedacht. Zij kunnen zich ook vinden in de aanpak van de Trauma Academie. Dat is heel erg steunend. Uiteindelijk zijn we tot een eerste opleiding en later tot vier opleidingen gekomen.’
Toen de eerste opleiding gelanceerd werd, was het spannend of de opleiding ook aan zou slaan bij de professionals die deze behandelingen geven. Dat bleek van wel. Martijne: ‘De evaluaties waren en zijn heel goed. Deelnemers geven aan dat ze flink zijn gegroeid in de kennis over het vakgebied. Dat ze steviger zijn geworden in het toepassen van de behandeling. Behandelaars die te maken hebben met moeilijke casuïstiek, geven aan dat ze beter weten hoe te handelen en dat ze de behandeling beter kunnen uitleggen aan cliënten en aan collega’s met wie ze samenwerken. Anderen vertellen dat ze na de opleiding ook moeilijkere cliënten aandurven. Verder is er veel vraag naar vervolgopleidingen.’
Martijne had naar eigen zeggen haar twijfels over wat het effect van de opleiding zou zijn, maar de meeste psychiaters, psychologen en therapeuten die een van de opleidingen van de Trauma Academie doorlopen hebben, gaan in hun praktijk de combinatie in therapievormen maken. ‘Cursisten beginnen een team, een eigen ggz-instelling of gaan samenwerken met andere cursisten die ze tijdens de opleiding hebben leren kennen. Een klein deel houdt het bij de therapievorm waarin ze zijn opgeleid maar integreren wel de andere aspecten van de opleiding, zoals de extra aandacht voor de therapeutische relatie, de fasegerichte behandeling en de verschillende methoden voor traumaverwerking die je daarbij kunt toepassen. Heel mooi dat dit zich zo ontwikkelt.
‘We hebben nu een behoorlijk aantal mensen opgeleid die met elkaar in contact blijven via intervisiegroepen en zich verder willen ontwikkelen in het vakgebied. Dus eigenlijk kun je zeggen dat de opleiding een hele effectieve ingang is gebleken om de behandeling van Vroegkinderlijke Chronische Traumatisering te verbeteren. Dat is voor mij de kroon op mijn werk, maar ook voor anderen denk ik nuttig om te weten.’
Martijne had in haar hoofd na de oprichting van de Trauma Academie nog een aantal jaar door te gaan en een stevige basis te leggen voor continuïteit van de academie binnen de ggz. Ook had ze het plan om op haar 70ste langzaam te gaan afbouwen. ‘Ondertussen was ik begonnen met de voorbereidingen voor een overdracht in de toekomst. Maar mijn gezondheidstoestand, die helemaal niet erg slecht is hoor, dwong me dit voorjaar een aantal activiteiten te staken. Toen heb ik besloten het overnameproces te versnellen.’
Ze sprak met verschillende bureaus gesproken, maar vanaf het eerste begin vond ze de gesprekken met Margriet, de directeur van PAO, erg prettig verlopen. ‘Ze is consistent en open. Daarnaast ben ik erg gecharmeerd van de opleidingsvisie van PAO. Wat voor mij en alle betrokken docenten bovendien heel belangrijk is, is dat de visie van de Trauma Academie gehandhaafd blijft. Ik ben heel blij dat de Trauma Academie onderdeel wordt van PAO en haar eigen karakter kan behouden.’
Naast de visie van de Trauma Academie behoudt PAO ook de inhoud van de ontwikkelde opleidingen en het docententeam van topexperts. Margriet: ‘De inhoud staat als een huis. Wat wij als PAO daaraan toe kunnen voegen, is een onderwijskundige slag op basis van onze visie op leren. Denk bijvoorbeeld aan het activeren van voorkennis, het aanbieden van theorie via de online leeromgeving en het benutten van de lesbijeenkomsten voor een verdiepingsslag en vertaling van de theorie naar de praktijk. Dat doen we op basis van een wetenschappelijk onderbouwd cursusontwerp in combinatie met blended learning dat voor de deelnemers flexibel leren mogelijk maakt.’
Martijne blijft voorlopig nog betrokken bij de Trauma Academie. Ze werkt verder aan de ontwikkeling van twee opleidingen die dit najaar klaar zijn, en blijft nog drie jaar aan als adviseur. ‘Ik heb er hele goede verwachtingen over’, onderstreept Martijne. ‘Voor mij was het allerbelangrijkste dat datgene wat we in de Trauma Academie ontwikkeld hebben, door kan gaan, verder kan worden uitgebouwd en worden versterkt. Nou ja, hoe mooi is dat. PAO heeft veel meer ervaring op dit vlak dan ik. Zij kan het onderwijskundig niveau van de opleidingen optillen naar het leren van nu.’
Martijne is oprichter en tot voor kort directeur van de Trauma Academie. De academie ontwikkelde en organiseert drie gespecialiseerde psychotrauma-opleidingen van een jaar, en nascholing op dit gebied. De opleidingen gaan uit van een vernieuwende en vooral effectieve integrale behandeling van deze ernstige vorm van traumatisering. Vanaf 16 juli 2022 gaat de CELEVT Trauma Academie verder onder de naam PAO Trauma Academie.
Ga hier naar de PAO Trauma Academie
