Werken aan gezonde emotieregulatie bij huiselijk geweld

‘Pas als het kind zich veilig voelt, is er ruimte voor herstel’

‘Kinderen die te maken hebben met geweldsituaties in het gezin, lopen een veel groter risico op het ontwikkelen van psychopathologie. Door de angst en spanning die deze kinderen continu ervaren, is hun ruimte om emoties op een gezonde manier te kunnen reguleren te klein geworden. Behandeling van stoornissen of problemen die als gevolg daarvan ontstaan, heeft daarom pas zin, als het kind zich veilig voelt.’ Dat stelt Judith Yntema, docent van de PAO blended cursus Emotieregulatieproblemen en geweld in het gezin. ‘Een belangrijk voordeel van de focus op veiligheid is bovendien dat het veel makkelijker wordt samen te werken met de ouders en andere partijen die bij het gezin betrokken zijn.’

‘Pas als het geweld is gestopt en de veiligheid in het gezin is hersteld, kunnen kinderen opgehoopte spanning af laten vloeien en komt er ruimte voor herstel. De hulpverlening begint daarom met duidelijke veiligheidsafspraken die ervoor zorgen dat het weer rustig, stabiel en veilig wordt. Zeker in gezinssituaties met veel zorgen die duiden op geweld, is dat best lastig. Hoe weet je zeker dat het veilig is? Hoe ga je om met gezinsleden die ontkennen of elkaar de schuld geven met elk hun eigen versie van de waarheid? Hoe zorg je voor een soepele samenwerking met de gemeente en Veilig Thuis en eventueel andere betrokken partijen?
Wat zijn emotieregulatieproblemen precies?

Wat zijn emotieregulatieproblemen precies?
Emotieregulatieproblemen is een verzamelnaam van problemen die zich voordoen op het gebied van het uiten en beheersen van emoties. De problemen ontstaan vaak vanuit situaties die leiden tot disregulatie van emoties.  Als het gaat om terugkerende situaties, kun je spreken van patronen die op den duur kunnen leiden tot een stoornis. ‘Voor kinderen zijn emotieregulatieproblemen iets van alle dag omdat zij in beginsel hun emoties alleen kunnen reguleren via de ouder. Wanneer de ouder daar sensitief op reageert, leert het kind adequaat zijn emoties te beheersen en uiten. Wanneer de ouder echter onvoldoende aan kan sluiten op wat het kind nodig heeft, kan er bij langdurige herhaling een patroon van emotiedisregulatie ontstaan, met het risico dat het kind vastloopt in zijn emotionele ontwikkeling.

Een kind dat zijn emoties niet via een ouder kan reguleren
Neem de interactie tussen een temperamentvol kind en een ouder die vanuit zijn eigen belaste voorgeschiedenis snel gestrest en snel overprikkeld raakt. In plaats van op een rustige manier te begrenzen, zodat het kind zijn emoties via de ouder kan reguleren, raken zowel kind als ouder verhit. Wanneer dit blijft gebeuren, kan een patroon ontstaan dat ervoor zorgt dat het kind niet de mogelijkheid krijgt om zijn emoties op een adequate manier te reguleren. De band tussen ouder en kind komt onder druk te staan. Als gevolg daarvan nemen spanning en frustratie toe, wat de ruimte om op een goede manier om te gaan met normale dagelijkse situaties, verkleint.