2020: een bijzonder jaar met verrassende inzichten, ook voor 2021

‘Na de aankondiging van de intelligente lockdown hebben we heel snel geschakeld’

‘Normaal ben ik niet zo van het achteruit kijken, maar 2020 was wel een heel bijzonder jaar, ook voor ons’, vertelt Margriet Wensink, Algemeen Directeur van PAO Psychologie. ‘Na de aankondiging van de intelligente lockdown op donderdag 12 maart, hebben we snel geschakeld. Vanaf dinsdag 17 maart konden alle lopende cursussen volledig online doorgaan.’
Deze omslag leidde zowel bij PAO als bij haar cursisten en docenten tot verrassende inzichten over online onderwijs. Klassikaal lesgeven houdt absoluut de voorkeur, maar online blijkt meer mogelijk dan gedacht. In dit verhaal vertelt Margriet over de PAO-aanpak en de verrassende inzichten die dat opleverde, ook voor 2021.

Direct een veilig online cursusplatform met server in eigen beheer
Margriet: ‘Na de aankondiging van Premier Rutte op 12 maart hebben we in het weekend dat volgde ons eigen online cursusplatform laten bouwen, inclusief een eigen server. Op die manier konden we de veiligheid van het online dataverkeer binnen onze cursussen garanderen. Dit is van belang in verband met de geheimhoudingsplicht van onze cursisten. Alles wat onze cursisten met elkaar delen is volledig afgeschermd en in eigen beheer. Om de kwaliteit die we nastreven ook in de online cursusbijeenkomsten te kunnen handhaven, besloten we onze kernwaarden “persoonlijk contact en service” en onze onderwijskundige visie te vertalen naar wat online onderwijs nodig heeft.

‘De omslag naar volledig online was voor iedereen natuurlijk doodeng.’

Modereren van de online cursusdagen
‘De omslag naar volledig online was voor iedereen natuurlijk doodeng. Door de online cursusdagen zelf technisch te ondersteunen, we noemen dat modereren, probeerden we de zorgen weg te halen. We ondersteunden de docenten bij het verzorgen van online presentaties en filmpjes. De cursisten hielpen we met eventuele technische problemen. We merkten dat dit erg wordt gewaardeerd. Dit vertaalt zich in een ruime 8 als rapportcijfer. Een hoge score als je bedenkt dat cursisten (terecht) kritisch en een beetje sceptisch zijn over online lessen.

Online recht doen aan klassikale inhoud
‘De inhoud van de online cursusdagen hebben we samen met de docenten ingericht. Centraal daarbij stond de vraag: Hoe kunnen we de online cursusdagen zo vormgeven dat het leerrendement van klassikale cursusdagen zoveel mogelijk behouden wordt? Hier keken we naar vanuit onderwijskundig perspectief, maar ook vanuit sociaal perspectief. De online omgeving moet voor zowel de docent als deelnemers veilig voelen. Het is belangrijk dat iedereen zich op z’n gemak voelt. Door vervolgens vanaf het begin elke online cursusbijeenkomst te evalueren, konden we elke volgende online cursusbijeenkomst verder verbeteren. In de loop van het jaar is op deze manier een effectieve werkwijze ontstaan.

‘Er is online meer mogelijk dan we dachten, maar klassikaal blijft heel belangrijk.’

Wel rollenspellen en intervisie, maar geen spontaan gesprek
‘In de loop van het jaar realiseerden we ons dat er online meer mogelijk is dan dat we voor 17 maart dachten. Ook rollenspellen en intervisie blijken bijvoorbeeld heel goed online te kunnen. Het was de sociale interactie tussen de cursisten onderling, bij de koffie en de lunch, die wordt gemist. Spontaan met vakgenoten in gesprek gaan is er, in tegenstelling tot klassikale cursusbijeenkomsten, tijdens online cursusdagen immers niet bij.
Een klassikale cursusbijeenkomst blijft voor ons en de meeste docenten en cursisten met stip op 1 staan. Hier zien wij dat docentexpertise, het onderwijskundige programma, de interactie en sociale aspecten het beste tot hun recht komen.

Minder nerveus, meer focus, meer leren
‘Wat ons verraste was dat cursisten ons vertelden dat ze meer leerden van het geven van een online presentatie dan van een klassikale presentatie. Ze bleken veel minder nerveus waardoor ze de feedback van de docent en de andere cursisten veel beter konden oppikken. Ook intervisie verliep online soepeler. In plaats van een lange rit maken voor 2 uur intervisie, kon dat nu vanuit huis en was er vanwege het korte tijdsinterval meer focus.

Een nieuwe doelgroep cursisten
‘Een ander effect van de omslag naar online cursusdagen, was dat we veel meer cursisten uit de Antillen en uithoeken van Nederland konden verwelkomen. Dit geldt ook voor expats die hun vakgebied wilden bijhouden. Voor deze groep mensen is een aantal weken op en neer komen naar een locatie centraal in het land niet haalbaar. Bovendien blijkt een online cursus makkelijker in te passen in de drukke dagelijkse bezigheden. Ten slotte is het voor meer mensen te veroorloven omdat het tarief in sommige gevallen lager is.’

Zelfs de meest kritische docenten …
‘Zelfs de meest kritische docenten, die zoiets hadden van “online lesgeven dat kan nooit”, zijn ook enthousiast geworden over wat er allemaal online mogelijk is, terwijl vrijwel iedereen een voorkeur blijft houden voor klassikaal. Met elkaar concluderen we dat we een goed alternatief voor klassikaal lesgeven hebben gevonden op momenten dat klassikale lessen niet kunnen. Zoals nu met covid-19.
Dat het zó goed zou gaan, had ik niet verwacht. Wij zijn heel blij dat onze docenten en cursisten zo flexibel waren om met ons de omslag te maken en het vertrouwen hadden in hoe we het hebben aangepakt. Natuurlijk waren wij, zeker in de beginfase, soms ook zoekende, maar daar zijn we op die momenten ook open over geweest.’

‘In 2021 blijven we consequent de richtlijnen van het RIVM volgen.’

Zodra het kan klassikaal met online escape
Op basis van de ervaringen in 2020 is PAO Psychologie in staat in 2021 de cursussen met klassikale cursusbijeenkomsten vrijwel allemaal door te laten gaan. Of het nu online moet of klassikaal kan. Margriet: ‘Wij blijven consequent de richtlijnen van het RIVM volgen en interpreteren voor onze situatie. Daarom kunnen  we slechts een paar weken vooruitkijken.
Zodra het weer klassikaal kan, gaan we klassikaal. Voor cursisten met gezondheidsklachten hebben we altijd een online escape paraat. Die is zo ingericht dat wanneer iemand vanwege gezondheidsklachten een klassikale cursusbijeenkomst niet kan volgen, de cursist toch voldoende mee kan doen, de opdrachten kan maken en een certificaat kan halen.

Het geleerde integreren en samenwerken in de regio
‘Verder bouwen we in 2021 voort op wat we hebben geleerd in 2020. Ondanks de intelligente lockdown, hebben we veel nieuwe cursussen, webinars en online vaardigheidstrainingen kunnen ontwikkelen. We zien namelijk in 2020 de vraag naar online trainingen of webinars, die je kan volgen waar en wanneer het jou uitkomt, groeien. Daarom blijven we ook nieuw 100% online aanbod ontwikkelen in 2021. Zo gaan we nieuwe webinars opnemen, onder andere over Zelfsturing . Ook zitten er online trainingen over het effectief schrijven van verslagen, adviezen en mails én over jeugdwetgevingen in de pen.

Ook gaan we  inzichten die we dit jaar op hebben gedaan over onderwijskundig verantwoorde online innovaties, de inhoud en opbouw van online cursusdagen zoveel mogelijk integreren in onze cursussen.

Uiteraard blijven we, net als vorig jaar, de samenwerking zoeken met andere organisaties in de minder centraal gelegen regio’s van Nederland, zoals we dat al doen in Zeeland en de Achterhoek. Zo organiseren we  gezamenlijk in hun regio een goed cursusaanbod.

Ten slotte gaan we als nieuwe service voor cursisten er vanaf 2021 voor zorgen dat het gemakkelijker is om een goede supervisor te vinden die qua expertise past bij wat een psycholoog of pedagoog zoekt.’ Bekijk hier deze nieuw supervisorenpagina.

Wil je weten wanneer nieuwe PAO-cursussen van start gaan? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief, of volg ons op LinkedIn.